Explosieve groei van datacenters: Kan België dit aan?

We weten het allemaal: datacenters zijn de stille motor van de digitale wereld. Ze verwerken en slaan enorme hoeveelheden data op.  Ze zorgen voor de verspreiding ervan – van streamingplatforms tot AI-toepassingen. Maar achter deze technologische vooruitgang schuilt een minder rooskleurige realiteit: deze infrastructuren zijn ware energievreters.

In België, waar water schaars is en de elektriciteitsprijzen blijven schommelen, roept de opkomst van datacenters dan ook serieuze vragen op. Wist je bijvoorbeeld dat het Google-datacenter in Saint-Ghislain jaarlijks evenveel water verbruikt als een kleine stad? Of wist je dat het elektriciteitsverbruik van Europese datacenters tegen 2030 kan verdrievoudigen?

Steden beginnen zich stilaan zorgen te maken. Steeds meer gemeenschappen proberen de uitbreiding van datacenters af te remmen – van Zeewolde in Nederland tot Lleida in Spanje. Ze vinden dat het te veel middelen vraagt en dat de economische voordelen op lokaal niveau onvoldoende zijn.

Hoe combineer je dan digitale vooruitgang met milieubewustzijn? Een deel van het antwoord ligt in de overstap naar een circulaire IT-infrastructuur – waarbij bestaande middelen beter benut worden, verspilling afneemt en de ecologische voetafdruk van nieuwe installaties drastisch vermindert.

In dit artikel gaan we dieper in op de uitdagingen van de ongebreidelde groei in België en verkennen we duurzame alternatieven.

Water- en stroomverbruik

Datacenters verbruiken bijzonder veel energie. Ze hebben grote hoeveelheden water (en/of elektriciteit) nodig om apparatuur te koelen. Het datacenter van Google in Saint-Ghislain is de grootste waterverbruiker in Europa – goed voor ongeveer een miljoen kubieke meter per jaar, vergelijkbaar met het verbruik van 10.700 huishoudens. 70% van dat water verdampt tijdens het koelproces; de rest wordt geloosd in de rivier. Hoewel het hier om niet-drinkbaar water gaat, is de impact op het milieu moeilijk precies te meten.

Door de groei van AI en het Internet of Things zal dit verbruik de komende jaren alleen maar toenemen. En dat in een land dat al onder waterstress staat – België is het enige land in Noord-Europa dat op de officiële lijst van waterarme landen staat, wat betekent dat het jaarlijks bijna al zijn hernieuwbare watervoorraden verbruikt. Waterverbruik door datacenters is daarbij vaak een blinde vlek in het debat rond digitale groei: operators zijn zelden verplicht om cijfers vrij te geven. (Een situatie die langzaam verandert – denk aan de Europese richtlijn rond energie-efficiëntie van juli 2023, die meer transparantie eist van datacenters boven de 500 kW.)

Het elektriciteitsverbruik is minstens even zorgwekkend. Vandaag zijn datacenters goed voor zo’n 3% van het Europese elektriciteitsverbruik, en tegen 2030 zou dat kunnen verdrievoudigen, aldus McKinsey. In België, waar energie duur en vaak onvoorspelbaar is, bemoeilijkt dat investeringen in nieuwe infrastructuur. Cloudproviders aarzelen, en ook overheden beginnen kritischer te kijken naar bouwvergunningen – zeker gezien de internationale controverse.

Internationale voorbeelden en lessen

Datacenters zijn essentieel, maar lang niet overal welkom. Steeds meer gemeenschappen zeggen “nee” tegen projecten die vooral techgiganten bevoordelen en lokale middelen uitputten:

• Zeewolde, Nederland: In 2022 staken bewoners een stokje voor de plannen van Meta om Europa’s grootste datacenter te bouwen. De vrees voor overbelasting van het stroomnet en gigantisch waterverbruik was te groot.
• Cerrillos, Chili: Inwoners stemden tegen een Google-datacenter dat 170 liter water per seconde zou verbruiken – in een regio die al kampt met droogte.
• Amsterdam en Dublin: Beide steden hebben een pauze ingelast voor nieuwe datacenters vanwege energietekorten. Dat duwt ontwikkelaars richting Zuid-Europa.
• Spanje: Burgerbewegingen zoals Tu nube seca mi río (“Jouw cloud droogt mijn rivier uit”) protesteren tegen het Meta-complex in Talavera de la Reina. Het zou waterstress verergeren en amper lokale jobs opleveren. Lleida is intussen de eerste stad die datacenters volledig heeft verboden – volgens de burgemeester “dragen ze niet bij aan de lokale economie”.

Naar een circulaire IT-infrastructuur…

Tegen deze achtergrond is het cruciaal dat bedrijven die gebruik maken van datacenters niet alleen rekening houden met de ecologische impact, maar ook kiezen voor een circulaire aanpak in hun IT-hardware. Dat betekent minder verbruik van water en stroom, beter gebruik van bestaande middelen en minder uitstoot door nieuwe productie. Bij Ynvolve geloven we hier al bijna 20 jaar in.

Een circulaire infrastructuur biedt:

• Een configuratie die perfect past bij jouw eisen– zonder overbodige kracht of knelpunten.
• Een aantrekkelijk prijskaartje – vaak tot 80% goedkoper dan nieuwe systemen.
• Een modulair design – makkelijk aan te passen aan veranderende noden, opnieuw tegen een voordelige prijs.

…en een verantwoorde groei

Groei en respect voor natuurlijke hulpbronnen gaan wél samen. Door te leren van internationale voorbeelden en te kiezen voor een circulaire strategie kunnen bedrijven innovatie en verantwoordelijkheid combineren.

Dat vraagt om:

• Meer transparantie: Vraag je leveranciers naar controleerbare cijfers over water- en stroomverbruik.
• Bewuste partners: Werk samen met datacenters die inzetten op hernieuwbare energie en verantwoord watergebruik.
• Actieve betrokkenheid: Pleit bij overheden voor milieuvriendelijke wetgeving en beleid.

Conclusie

De datacenterboom in België legt een fundamenteel spanningsveld bloot: hoe kunnen we digitale groei ondersteunen zonder onze natuurlijke hulpbronnen nog verder onder druk te zetten? Water, stroom, ruimte… de uitdagingen stapelen zich op. Internationale voorbeelden tonen duidelijk aan: niets doen is geen optie meer.

Gelukkig zijn er oplossingen. Door slimmer om te gaan met energie, hernieuwbare bronnen te gebruiken en circulaire IT te integreren, kunnen bedrijven topprestaties leveren én duurzaam blijven.

De toekomst van digitalisering vereist een bewuster beheer van onze middelen. Tijd voor een model dat transparanter, efficiënter én milieuvriendelijker is. Het goede nieuws? Je hoeft dit niet alleen te doen. Ons team van experts helpt je graag op weg naar een duurzame transitie.